Algemene beschouwingen

Verloop begrotingssaldo in 2024
Op 9 november 2023 heeft u de programmabegroting 2024 vastgesteld. Het oorspronkelijke begrotingssaldo bedroeg -€ 4.706.000. In de loop van de tijd hebben verschillende raadsbesluiten geleid tot mutaties in dit begrotingssaldo. Uiteindelijk is het begrotingssaldo eind 2024 teruggebracht tot -€ 2.048.000. In onderstaand overzicht staan de mutaties vermeld:

Uit het oog springt de bijstelling van € 1.999.000 uit de Financiële rapportage 2024. In de raadsvergadering van 16 mei 2024 is besloten om voortaan jaarlijks met één financiële rapportage te werken in plaats van met twee tussenrapportages. In de financiële rapportage hebben wij u tussentijds geïnformeerd over de voortgang van de budgetten, wat heeft geleid tot deze bijstelling.

Werkelijk resultaat/Saldo rekening
De jaarrekening 2024 laat een positief resultaat zien van € 477.000. Dit is ruim € 2,5 miljoen hoger ten opzichte van de begroting na wijzigingen. Zoals blijkt uit het onderstaande overzicht wordt dit verschil met name veroorzaakt in programma 5 Gezondheid, welzijn, zorg en onderwijs.

De belangrijkste verschillen hebben we hieronder weergegeven. Voor een meer gedetailleerd inzicht in de verschillen verwijzen u naar de verschillenanalyse in de programma's.

Programma 1 - Burger en bestuur

Voorziening 'Wachtgeld/pensioen voormalig B&W' -€ 474.000
De hoogte van de voorziening wordt jaarlijks geëgaliseerd via de exploitatie. De noodzakelijke omvang van deze voorziening wordt elk jaar herrekend op basis van de actuele wet- en regelgeving, rekening houdend met de geldende rekenrente en indexeringen. Dit laat voor 2024 een eenmalig nadeel in de exploitatie zien van € 474.000, voornamelijk als gevolg van een lagere rekenrente, 2,325% voor 2024 (was € 3,16% voor 2023).

Overige verschillen -€ 4.000


Programma 2 - Veiligheid

Overige verschillen -€ 33.000


Programma 3 - Woon- en leefklimaat

Ruimte en leefomgeving -€ 126.000
Er lopen twee procedures voor het verhalen van kosten op de veroorzaker. Het kostenverhaal is niet afgerond in 2024 waardoor inkomsten niet zijn ontvangen.

Baten ruimtelijke ontwikkeling € 33.000
Het gaat hierbij onder meer om inkomsten die verkregen zijn door het verhalen van nadeelcompensatie en een ontvangen leges voor ruimtelijke procedures.

Wonen en bouwen € 209.000
Het voordeel wordt met name veroorzaakt door meer inkomsten op bouwleges. De extra personele inzet (verantwoord bij programma 6 hogere personeels-/inhuurkosten) bij ruimtelijke ontwikkeling heeft een positief effect op de bouwleges, waardoor grote projecten als Bemmer IV en De Hoge Regt meer inkomsten hebben opgeleverd dan begroot.

Overige verschillen € 5.000


Programma 4 - Economie en werkgelegenheid

Overige verschillen -€ 2.000


Programma 5 - Gezondheid, welzijn, zorg en onderwijs

Opvang ontheemden uit Oekraïne € 1.552.000
Wij hebben ons ingezet voor de wettelijke taak en de maatschappelijke verantwoordelijkheid in het opvangen van ontheemden uit Oekraïne. We hebben hierin constant efficiënt gehandeld: een goed, humaan onderkomen voor het aantal Oekraïners die we volgens onze taakstelling een verblijf moeten bieden. De exploitatiekosten zijn hierdoor laag gebleven. In 2024 is per saldo een bedrag van € 1.552.000 niet besteed.
Groepsaanbod WMO € 33.000
Het budget voor groepsaanbod is in 2024 niet geheel besteed, met name veroorzaakt doordat het initiatief Franciscushof in Lieshout in dezelfde projectstijl als Zonnetij in Aarle-Rixtel nog niet in 2024 is gestart.

Bijdrage Stichting Dorpshuizen Laarbeek (SDL) € 66.000
De bijdrage voor SDL was te hoog begroot voor 2024. Na indexering van de bijdrage resteert een bedrag van € 66.000. Voorgesteld wordt dit bedrag te verwerken in de resultaatbestemming bij de jaarstukken 2024. Zie de nadere toelichting bij de ‘Voorstellen resultaatbestemming’ bij jaarstukken 2024.

Uitvoeringskosten Inburgering € 72.000
Met ingang van 1 juli 2024 is de uitvoeringstaak van de Wet Inburgering overgedragen aan de GR Peelgemeenten. Tot dat moment zijn vanwege de onzekerheden de hiervoor ontvangen rijksmiddelen ook hiervoor geraamd. Uiteindelijk zijn de daadwerkelijke uitvoeringskosten in 2024 € 72.000 lager geweest.

Herinrichting toegang sociaal team Laarbeek € 60.000
Er is een voordeel ontstaan van € 60.000 op het beschikbare budget voor de herinrichting van de centrale toegang sociaal team. Deze is veroorzaakt doordat de ingerekende structurele bezuiniging op dit budget in de Kadernota 2025 ook al van toepassing had kunnen zijn in 2024. Daarnaast zijn in 2024 nog geen uitgaven gedaan.

Onderwijsbeleid en leerlingzaken € 161.000
Het verschil wordt met name veroorzaakt doordat meer ouders hun kinderen zelf naar school brengen of gebruik maken van andere vervoersmogelijkheden. Hierdoor is een voordeel ontstaan van € 85.000. Daarnaast is aan specifieke rijksuitkering voor Onderwijs Achterstandenbeleid (OAB) € 65.000 meer ontvangen dan geraamd.

Sportbeleid en activering € 263.000
Dit verschil wordt met name veroorzaakt doordat wij in 2024 voor de uitvoering van doelen uit de Regeling brede SPUK Gezond en Actief Leven Akkoord (GALA) van het Rijk middelen hebben ontvangen. Omdat wij al uitvoering gaven aan diverse onderdelen, waarvoor al dekking aanwezig is via andere budgetten in de begroting, is hier een voordeel ontstaan van € 155.000. Daarnaast is € 29.000 minder expertise ingezet voor beoordeling scenario vervanging zwembad en is de Specifieke Uitkering (SPUK) Stimulering sport € 79.000 hoger uitgevallen.
Toegang en eerstelijnsvoorzieningen € 168.000
Voor wat betreft toegang en eerstelijnsvoorzieningen zien we in 2024 lagere kosten door een andere invulling van de vacature GZ-psycholoog per november 2024 (€ 79.000 voordelig), lagere kosten van inhuur beleidscapaciteit voor opstellen lokale plan aanpak GALA (€ 30.000 voordelig) en geen inzet van de stelpost jeugd voor zorgkosten jeugdbescherming (€ 33.000 voordelig).

Zorgkosten Jeugdhulp -€ 365.000
In met name het 4e kwartaal 2024 is een toename ontstaan van complexe casuïstiek en een toename van crisissituaties. Dit heeft geleid tot hogere kosten van jeugdhulp op de onderdelen behandeling, dagbesteding, begeleid wonen, behandeling GGZ, landelijke jeugdzorg en lagere kosten van logeren en respijtzorg. Daar tegenover staan lagere kosten van jeugdhulp begeleiding door de eigen inzet van begeleidingsproducten door het gebiedsteam in combinatie met het aanbieden van preventief voorliggend groepsaanbod. Per saldo zijn de zorgkosten jeugdhulp fors gestegen met € 365.000.

Inkomensregelingen € 318.000
De oorzaak van dit verschil wordt met name veroorzaakt doordat de toekenningen van de eenmalige energietoeslag in 2024 zijn afgewikkeld waarbij de werkelijke afrekening van de lasten € 91.000 lager zijn dan geraamd. Daarnaast zijn de kosten van harmonisatie minimaregelingen € 72.000 lager dan geraamd. Ook de Tijdelijke overbruggingsregeling zelfstandig ondernemers (Tozo) laat in de afwikkeling in 2024 een voordeel zien van € 71.000. Daarnaast is in 2024 nog geen gebruik gemaakt van het beschikbare budget voor armoedebestrijding en schuldhulpverlening van € 28.000, mede omdat op regionaal niveau nog geen besluit is genomen over de aanschaf van een klantvolgsysteem voor ondernemers met schulden en de aansluiting bij het schuldenknooppunt.

Overige verschillen € 330.000
De overige verschillen bestaan uit diverse (kleine) afwijkingen die verderop in deze jaarrekening verklaard worden bij de verschillenanalyse in Programma 5. Het gaat hierbij o.a. om:

Programma 6 - Financiën en bedrijfsvoering

Personeelskosten -€ 245.000
De belangrijkste afwijkingen betreffen:
- hogere personeelskosten (inhuurkosten minus vacatureruimte) € 579.000 (nadelig)
- lagere voorziening voor verlofsparen ad. € 150.000 (voordelig)
- ontvangen zwangerschapsuitkeringen € 153.000 (voordelig)

Algemene uitkering gemeentefonds € 243.000
Het voordeel wordt met name veroorzaakt door de financiële verwerking van de Decembercirculaire 2024.

Overige baten en lasten; opbrengsten groenstroken € 258.000
Hierin met name de niet begrote verkoop van bouwgrond Heuvelsche Velden Beek en Donk.

Overige verschillen € 2.000

Voorstellen resultaatbestemming bij jaarstukken 2024:
a. Stichting Dorpshuizen Laarbeek (SDL) € 66.000
In 2024 is voorgesteld om bij te dragen aan de investeringen van SDL. De investeringen zijn in de presentatie van de businesscase, bij het verzoek om bij te dragen in de frictiekosten, door de wethouder benoemd. Destijds is toegezegd hiervoor terug te komen bij de raad. Door vertraging is deze dekking nog niet ingezet in 2024. Dit voorstel wordt alsnog gedaan in 2025.

b. Rekenkamercommissie € 23.700
Het totale restantbudget 2024 van de Rekenkamercommissie bedraagt € 23.700. Dit bedrag valt binnen de maximale overheveling van 50 % van het jaarbudget zoals opgenomen in de “Verordening gemeenschappelijke rekenkamercommissie Gemert-Bakel – Laarbeek 2023”. Daarom wordt voorgesteld om € 23.700 via resultaatbestemming beschikbaar te houden voor de rekenkamercommissie in 2025.